1881
Atatürk'ün Selânik'te doğumu.
1886
Atatürk'ün ilk öğrenimine başlaması
1888
Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi'nin ölümü.
1893
Atatürk'ün Selânik Askerî Rüştiyesi'ne girişi
1908
Atatürk'ün üsteğmen oluşu.
11 Ocak 1905
Atatürk'ün Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle
Harp Akademisi'nden mezun oluşu.
5 Şubat 1905
Atatürk'ün -kurmaylık stajı için- Şam'da
5. Ordu emrine atanması.
10 Şubat 1905
Atatürk'ün Şam'a gitmek üzere İstanbul'dan hareketi.
Ekim 1906
Atatürk'ün Şam'da bazı arkadaşları ile gizli
olarak "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti"ni kuruşu.
20 Haziran 1907
Atatürk'ün kolağası (kıdemli yüzbaşı) oluşu.
13 Ekim 1907
Atatürk'ün Şam'dan, merkezi Manastır'
da bulunan 3. Ordu Karargâhı'na atanması (Bu karargâhın Selânik'teki şubesinde
çalıştırılmıştır. )
23 Şubat1908
Atatürk'ün General Litzmann'dan çevirdiği "Takımın Muharebe Talimi" adlı
-askerî eğitimle ilgili- kitabın Selânik'te yayımlanması.
22 Haziran 1908
Atatürk'e, 3. Ordu Kararğâhı'ndaki
görevinin yanısıra Üsküp-Selânik arasındaki demiryolu müfettişliği görevinin de
verilmesi.
23 Temmuz 1908
İkinci Meşrutiyet'in ilânı.
13 Ocak 1909
Atatürk'ün Üçüncü Ordu Selânik Redif
Tümeni Kurmay Başkanlığı'na getirilişi.
3 Nisan1909
İstanbul'da İkinci Meşrutiyet'e karşı -avcı
taburlarının ayaklanmasıyla- büyük isyan
çıkması (31 Mart İsyanı)
15/16 Nisan 1909
Atatürk'ün Hareket Ordusuyla beraber
-bu orduriun Kurmay Başkanı olarak- Selânik'ten İstanbul'a hareketi.
19 Nisan 1909
Atatürk'ün Hareket Ordusu'yla beraber İstanbul'a gelişi.
16 Mayıs 1909
Atatürk'ün 31 Mart olayının bastırılmasından sonra
tekrar Selânik'e dönüşü.
30 Ağustos 1909
Atatürk'ün -kolağası rütbesiyle- Cumalı
Karargâhı'ndaki askerî manevra'ya katılışı.
8 Eylül 1909
Cumalı Karargâhı'ndaki askerî manevranın sona erişi ve Atatürk'ün Cumalı'den
ayrılışı.
22 Eylül1909
Selânik'te "İttihat ve Terakki Büyük Kongresi"nin toplanışı (Atatürk, bu kongrede
bir konuşma yaparak ordunun siyasetten
çekilmesi gereğini savunmuştur.)
5 Kasım 1909
Atatürk'ün -Selânik Redif Tümeni Kurmay Başkanlığından- tekrar Üçüncü Ordu Karargâhı'na atanması.
1909
Atatürk'ün "Cumalı Ordugâhı" adlı kitabının Selânik'te yayımlanması (Bu küçük
kitap, 30 Ağustos-8 Eylül 1909 arasında
Cumalı Kararaâhı'nda yapılan askerî manevra esasında
tutulan not ve krokilerden oluşmuştur.)
6 Eylül 1910
Atatürk'ün Ücüncü Ordu Subay Talimgâhı
Komutanlığı'na atanması.
Eylül 1910
Atatürk'ün orduyu temsilen, Pikardi manevralarını izlemek
amacıyla Fransa'ya gönderilişi.
1 Kasım 1910
Atatürk'ün Ücüncü Ordu Subay Talimgâhı
Komutanlığı'ndan tekrar Üçüncü Ordu
Karargâhı'na atanması.
15 Ocak 1911
Atatürk'ün, 5. Kolordu Karargâhı'nda, daha
sonra yine Selânik'te bulunan 38. Piyade Alayı'nda görevlendirilmesi.
Mart 1911
Atatürk'ün Arnaveıtluk'ta çıkan isyanı bastırmak
üzere düzenlenen harekâtta Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın
yanında görev alışı.
19 Nisan 1911
Atatürk'ün 5. Kolordu'nun Selânik-Kılkış
arasında yaptığı manevralara -kolağası
rütbesiyle- katılması (Manevra 20 Nisan
1911 akşamı sona ermiştir.)
14 Eylül 1911
Atatürk'ün, Selânik'te 38. Piyade Alay,
Kumandanlığı'ndaki görevinden alınarak
İstanbul'da Genelkurmay I. Şube'de bir
göreve atanması.
29 Eylül 1911
İtalyanların Trablusgarp'ta Osmanlı Devleti'ne harp ilânı
5 Ekim 1911
İtalyanların Trablusgarp'a saldırıya geçmesi
Atatürk'ün, Trablusgarp'a gönüllü gitmek
üzere -Gâzeteci Mustafa Şerif kimliği ile-
bir kısım arkadaşlarıyla beraber İstanbul'dan ayrılışı
(İskenderiye üzerinden Trablusgarp'a geçmiştir.)
27 Kasım 1911
Atatürk'ün binbaşılığa terfi edişi
8 Aralık 1911
Atatürk ve arkadaşlarının Bingazi'ye gelişi
(Atatürk, burada Tobruk Bölgesi komutanı Ethem Paşa'nın Kurmay Başkanı
olarak göreve başlamıştır.)
19 Aralık 1911
Atatürk'ün -Ethem Paşa'nın yerine- Tobruk Bölgesi Komutanlığı'na getirilişi
30 Aralık 1911
Atatürk'ün Derne'ye gelişi ve Derne doğusundaki Şark Gönüllüleri
Komutanlığı'
nı üzerine alışı.
l9ll
Atatürk'ün, "Tâbiye Tatbikat Seyahatı" adlı kitabının Selânik'te
yayımlanması (Bu
küçük kitap, 5. Kolordu'nun 19-20 Nisan
1911 günleri yaptığı ve Atatürk'ün de kolağası rütbesiyle katıldığı
bir askeri tatbikatın not ve krokilerinden oluşmuştur.)
12 Mart 19l2
Atatürk'ün Deme Komutanlığı'na atanması
1912
Karadağ'ın harp ilânı ile Balkan Harbi'nin
başlaması
24 Ekim l912
Atatürk'ün Trablusgarp'tan İstanbul'a hareketi
25 Kasım 1912
Atatürk'ün Gelibolu'da bulunan Bahr-i ,
Sefîd (Akdeniz) Boğazı Kuvay-ı Mürettebesi Komutanlığı Harekât Şubesi
Müdürlüğü'ne atanması
1 Aralık 1912
Atatürk'ün İstanbul'dan Bolayır'a hareketi
1912
Atatürk'ün, General Litzmann'dan çevirdiği "Bölüğün Muharebe Talimi"
adlı
-askerî eğitimle ilgili- kitabın İstanbul'da
yayımlanması
27 Ekim 1913
Atatürk'ün Sofya Ataşemiliterliğine atanması
20 Kasım 1913
Atatürk'ün Sofya'ya gelişi.
11 Ocak 1914
Atatürk'e, Sofya Ataşemiliterliğine ilâveten Belgrat ve Çetine
Ataşemiliterliklerini
de yürütme görevi verilmesi.
1 Mart 1914
Atatürk'ün yarbaylığa terfi edişi.
Mayıs 1914
Atatürk'ün, Nuri (Conker)'in "Zâbit ve
Kumandan" adlı,konferanslardan oluşan
eseri üzerine, -onunla sohbet şeklinde "Zâbit ve Kumandanla Hasbihal"
adlı kitabını yazması (Bu kitap, bir süre gecikme ile 1918 Aralık
ayında İstanbul'da yayımlanmıştır.
1 Ağustos 1914
Almanya'nın Rusya'ya harp ilânı ile I.
Dünya Savaşı'nın başlaması.
29 Ekim 1914
Osmanlı. Devleti'nin, I. Dünya Savaşı'na
girişi.
20 Ocak 1915
Atatürk'ün, Tekirdağ'da teşkil edilecek 19.
Tümen Komutanlığı'na atanması.
2 Şubat 1915
Atatürk'ün Tekirdağ'a gelişi ve 19. Tüme-
ni kurma çalışmalarına başlaması.
25 Şubat 1915
Tekirdağ'daki 19. Tümen Komutanlığı'nın
Maydos (Eceabat)'a nakli ve Atatürk'ün
19. Tümen Komutanlığı üzerinde olmak
üzere Maydos Bölgesi Komutaııı olarak
görevini sürdürmesi.
18 Mart 1915
Çanakkale Boğazı'nı geçmeye teşebbüs
eden İngiliz donanmasının, ağır zayiat vererek başan kazanamaması.
23 Mart 1915
Gelibolu'da 5. Ordu'nun kurulması kararı ve komutanlığına Alman Generali
Liman von Sanders'in atanması (26 Mart
1915 günü Gelibolu'ya gelmiştir.)
18 Nisan 1915
Atatürk'ün komutasındaki 19. Tümenin,
5. Ordu'nun genel ihtiyatını oluşturmak
üzere Bigalı'ye gönderilişi.
25 Nisan 1915
Çanakkale'de İngilizlerin Seddülbahir ve
Arıbumu bölgesinde çıkarma hareketine
başlaması; Bigali'den gelen Atatürk komutasındaki 19. Tümen
kuvvetlerinin taarruzu ile geri çekilmeye mecbur edilişi
(Düşman çıkarması 26 ve 27 Nisan günleri de devam etmiş; ancak Atatürk
komutasındaki askerlerimizin kahramanca savunması karşısında başarısız
kalmıştır.)
1 Haziran 1915
Atatürk'ün albaylığa terfi edişi.
15 Temmuz 1915
Atatürk'e Harp Madalyası verilişi.
6 Ağustos 1915
Düşmanın Çanakkale'de takviyeli kuvvetlerle yeni bir taarruzu
(Bu taarruz, 7 Ağustos 1915 günü de devam etmiş, ancak
Atatürk'ün aldığı önlemler sayesinde gelişme imkânı bulamamıştır. )
Düşmanın akşam Anafartalar bölgesine
asker çıkararak bu bölgeden de ilerleme
girişimi.
8 Ağustos 1915
Atatürk'ün -General Liman von Sanders'
in emri ile- "Anafartalar Grubu Komutanlığı"na getirilişi.
9 Ağustos 1915
Atatürk komutasındaki kuvvetlerin, Anafartalar bölgesinde
İngilizlere taarruzu;
düşmanın tekrar çıkarma yaptığı kıyılara
itilmesi.
10 Ağustos 1915
Atatürk komutasındaki kuvvetlerin, Conk·
bayırı'nda İngilizlere taarruzu ve düşmanın ilerlemesine imkân
verilmemesi (Bugünkü muharebeler esnasında Atatürk'ün
kalbini hedef alan bir kurşun, göğüs cebindeki. saate çaıpıp geri döndüğünden,
kendisi mutlak bir ölümden kurtuldu.)
1 Eylül 1915
Atatürk'e, Anafartalar Grubu Komutanlığı'ndaki üstün başanlan
sebebiyle "Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası" verilişi.
10 Aralık 1915
Atatürk'ün,"Anafartalar Grubu Komutanlığı"ndan istifası
(Bu istifa,5.0rdu Komutanı General Limon von Sanders
tarafından kabul edilmemiş, kendisi izinli olarak
İstanbul'a dönmüştür.)
19/20 Aralık 1915
İngilizlerin gece Çanakkale'yi tâhliye etmeleri.
17 Ocak 1916
Atatürk'e,"Anafartalar Grubu Komutanlığı"ndaki üstün başarıları
sebebiyle "Muharebe Altın Liyakat Madalyası" verilişi.
27 Ocak 1916
Atatürk'ün, karargâhı Edirne'de bulunan
16. Kolordu Komutanlığı'na atanması
(Edirne'deki bu kolordu, Kafkas Cephesinin önem
kazanması üzerine bir süre
sonra aynı adla Diyarbakır'a nakledilmiştir.)
11 Mart 1916
Atatürk'ün, Karargâhı Diyarbakır'a nakledilmesi kararlaştırılan
16. Kolordu Komutanlığına atanması (Başkomutan Vekili
Enver Paşa, bugün Atatürk'e telgraf çekerek Kolordu
Karargâhıyla Resülayn
(Ceylanpınar) üzerinden hemen
Diyarbakır'a hareket etmesini istemiştir.)
12 Mart 1916
Atatürk'ün,-16. Kolordu'nurı Edirne'den
Diyarbakır'a kaydırılması üzerine- Edirne'den
İstanbul'a hareketi.
16 Mart 1916
Atatürk'ün, Diyarbakır'daki görevine gitmek üzere İstanbul'dan ayrılışı.
26 Mart 1916
Atatürk'ün Diyarbakır'a gelerek 16. Kolordunun komutasını üzerine alması.
1 Nisan 1916
Atatürk'ün mirliva (tuğgeneral)'lığa terfi
edişi.
Haziran 1916
16. Kolordu Karargâhı'nın Diyarbakır'dan
Silvan'a nakledilmesi.
3 Ağustos 1916
Atatürk komutasındaki kuvvetlerin Bitlis
ve Muş yönünde taarruza geçişi.
8 Ağustos 1916
Atatürk komutasındaki kuvvetlerin sabah
Muş'u, akşam Bitlis'i düşman işgalinden
kurtarışı.
13 Aralık 1916
Atatürk'ün, -Ahmet İzzet Paşa'nın izinli
olarak kısa bir süre İstanbul'a gitmesi üzerine -
vekâleten karargâhı Diyarbakır'da
bulunan 2. Ordu Komutanlığı'na atanması.
16 Aralık 1916
Atatürk'ün, Silvan'dan hareketle Sekerat'
ta 2. Ordu Karargâhı`na gelerek Komutan Vekilliği görevini
üzerine alışı.
3 Ocak 1917
Atatürk'ün, -Ahmet İzzet Paşa'nın izinden
dönüşü üzerine- Sekerat'ta 2. Ordu Komutan Vekilliği'nden
aynlarak Silvan'a dönüşü.
14 Şubat 1917
Atatürk'ün Hicaz Kuvve-i Seferiyesi Komutanlığı'na atanması.
21 Şubat 1917
Atatürk'ün Şam'a gitmek üzere Diyarbakır'dan ayrılışı.
5 Mart l917
Atatürk'ün Şam'a gelişi ve Sina Cephesini teftişi.
5 Mart 19l7
Atatürk'ün Diyarbakır'daki 2. Ordu'ya vekâleten Komutan atanması.
11 Mart 1917
Atatürk'ün 2. Ordu Komutan Vekili olarak Şam'dan Diyarbakır'a donüşü
16 Mart 1917
Atatürk'ün 2. Orduya asaleten komutan atanması
14 Mayıs 1917
Atatürk'ün Muş'un ikici defa düşman işgalinden kurtarışı (Muş, 8 Ağustos
1916 da kurtarılmış ise de 25 Ağustos 1916 da tekrar Rusların eline
düşmüştü.)
5 Temmuz 1917
Atatürk'ün, General Falkenhein'in komutasındaki Yıldırım Orduları
Grubu Komutanlığı'na bağlı olarak Halep'te oluşturulması kararlagtırılan
Yedinci Ordu Komutanlığı'na atanması.
Temmuz 1917
Atatürk'ün Diyarbakır'dan İstanbul'a hareketi (7.0rdu Karargâhı'nı
oluşturmak üzere Başkomutan Vekili Enver Paşa tarafından İstanbul'a
çağrılmıştır.)
Temmuz 1917
Atatürk'ün Diyarbakır'dan İstanbul'a gelişi
15 Ağustos 1917
Atatürk'ün İstanbul'dan Halep'e hareketi
(7.0rdu Karargâhı Halep'in Aziziye mevkiinde idi.)
20 Eylül 1917
Atatürk'ün, Halep'ten -genel durum değerlendirmesi ve General Falkenhein ile
anlaşmazlığına dair- Sadrazam ve Dahiliye Nazırı
Talât Paşa ile Başkomutan Vekili ve Harbiye Nazırı Enver Paşa'ya raporu
Ekim Başı l917
Atatürk'ün, -Yıldırım Orduları Komutanı
General Falkenhein'le anlaşmazlık
sonucu- Yedinci Ordu Komutanlığı'ndan
istifa edişi
9 Ekim 1917
Atatürk'ün tekrar Diyarbakır'da bulunan
2. Ordu Komutanlığı'na atanması (Atatürk, bu atamayı
kabul etmediğinden işlem yürürlülük kazanmamış, kendisi 2. Ordu
Komutanı sıfatiyle izinli sayılarak Halep'ten İstanbul'a gelmiştir.)
Ekim Sonu 1917
Atatürk'ün, Halep'ten İstanbul'a dönüşü
(9 ay kadar İstanbul'da kalmıştır.)
7 Kasım 1917
Atatürk'ün, İstanbul'da Genel Karargâhta
görevlendirilmesi
15 Aralık 1917
Atatürk'ün, Veliaht Vahdettin Efendi'nin
maiyetinde Almanya'ya gitmek üzere İstanbul'dan ayrılışı
4 Ocak l918
Atatürk'ün Almanya seyahatinden İstanbul'a dönüşü
13 Mayıs l9l8
Atatürk'ün, böbrek rahatsızlığı sebebiyle
tedavi için İstanbul'dan Viyana'ya hareketi
(Viyana ve Karlsbat'ta 2,5 ay kadar tedavi görmüştür.)
4 Ağustos 19l8
Atatürk'ün Viyana'dan İstanbul'a dönüşü
7 Ağustos l918
Atatürk'ün, General Falkenhein'in yerine
Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na
getirilmiş olan General Liman von Sanders'in emrindeki
7. Ordu'ya tekrar komutan atanması
15 Ağustos l918
Atatürk'ün, ikinci defa atandığı 7. Ordu
Komutanlığı görevine başlamak üzere İstanbul'dan Halep'e
gelişi (Halep'te bir gün
kaldıktan sonra 7. Ordu Karargâhı'nın bulunduğu Nablus'a gitmiştir. )
19 Eylül 1918
İngilizlerin Halep Cephesi'nde büyük kuvvetlerle taarruza
başlaması (Bu İngiliz taarruzu karşısında 8. Ordu Cephesi'nin yarılması
üzerine 4 ve 7. Ordular da çekilme mecburiyetinde kalmışlardı. Atatürk
komutasındaki 7. Ordu birlikleri düzenini
ve savaş kudretini bozmadan Riyad'a,
oradan da Halep'e çekildi.)
26 Ekim l9l8
Atatürk komutasındaki 7. Ordu kuvvetlerinin tekrar taarruza geçen
düşman kuvvetlerini Halep'in kuzeyinde durdurması
ve düşmanın bu hattı geçmesine imkân
verilmemesi
30 Ekim 1918
Mondros Mütarekesi'nin imzalanması
31 Ekim 1918
Atatürk'ün -7.0rdu Komutanlığı da üzerinde kalmak üzere- Yıldırım Orduları
Grubu Komutanlığı'na atanması ve Katma'dan Adana'ya
gelerek General Liman
von Sanders'den komutanlık görevini
devralması
7 Kasım 1918
Yıldırım Orduları Grubu ve 7.0rdu Komutanlıklarının kaldırılması ve
Atatürk'ün
Ordu Kumandanı sıfatiyle Harbiye Nezareti emrine verilmesi
10 Kasım 1918
Atatürk'ün Adana'dan trenle İstanbul'a
hareketi
13 Kasım 1918
Atatürk'ün, Adana'dan İstanbul'a gelişi
Aralık 1918: Atatürk'ün,-1914 yılı Mayısında yazdığı- "Zâbit ve
Kumandan İle Hasbihal" adlı kitabının İstanbul'da yayımlanması
30 Nisan 1919
Atatürk'ün 9.0rdu Kıtaatı Müfettişliği'ne
atanması
16 Mayıs 1919
Atatürk'ün Anadolu'ya geçmek üzere
Bandırma Vapuru i1e İstanbul'dan ayrılısı
l9 Mayıs 19l9
Atatürk'ün sabah Samsun'a çıkışı.
22 Mayıs l919
Atatürk'ün Samsun'dan Sadarete raporu:".... Millet yekvücut olup hakimiyet
esasını, Türklük duygusunu hedef kabul etmiştir."
2l Haziran 1919
Atatürk'ün İstanbul'da bulunan bazı tanınmış kimselere Amasya'dan mektup göndererek
Millî Mücadele'ye davet etmesi:"Artık İstanbul Anadolu'ya hâkim değil, tâbi olmak
mecburiyetindedir." "Size teveccüh eden fedakârlık pek büyüktür" "Millî gaye elde
edilinceye kadar âcizleri Anadolu'dan ve milletin sinesinden ayrılmayacağım ve bu noktada
nihayete kadar bir millet ferdi gibi çalışacağımı millete karşı mukaddesatım namına
söz verdim ve hiç bir kuvvet bu millî karara mâni olamayacaktır."
22 Haziran 1919
Atatürk'ün Amasya'dan Anadolu'da mülkî ve askerî makamlara genelgesi: "Vatanın
tamamiyeti, milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını yine milletin
azim ve kararı kurtaracaktır."
3 Temmuz 1919
Atatürk'ün Erzurum'a gelişi, halk ve asker tarafından sevgi gösterileriyle karşılanışı.
8/9 Temmuz 1919
Atatürk'ün resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifası.
9 Temmuz 1919
Atatürk'ün resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifasını ordu'ya,
vilâyetlere ve millete duyurması: "... Bundan sonra mukaddes millî gayemiz için her türlü
fedakârlıklâ çalışmak üzere sine-i millette bir ferd-i mücahit suretiyle bulunmakta
olduğumu tamimen arz ve ilân eylerim.
14 Temmuz 1919
Atatürk'ün askerlikten istifası ve Erzurum Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin başına
geçişinin Erzurum'da yayımlanan Albayrak Gazetesinde halka ilânı: "... Mustafa Kemal
Paşa Hazretlerinin istifanamesi bir azim ve iman vesikasıdır. Millette, henüz eski
kanın sönmemiş olduğunu gösterir muazzam delildir. Anafartalar'da, millî şerefi,
tarihin bugünkü nesilden beklemekte olduğu mukaddes vazifeyi yükselten ve yücelten bu
muhterem Kumandanı bugünde Millî Mücadele'nin başında görmek mesut bir görüntüdür."
23 Temmuz 1919
Erzurum Kongresi'nin açılışı ve Atatürk'ün Kongre'ye Başkan seçilmesi (Kongre 7
Ağustos 1919'da son bulmuştur.)
7 Ağustos 1919
Erzurum Kongresi'nin Heyet-i Temsiliye seçimini takiben Atatürk'ün kısa bir
konuşmasıyla son bulması: "Milletimizin kurtuluş ümidi ile çırpındığı en heyecanlı bir
zamanda fedakâr muhterem heyetiniz her türlü eziyetlere katlanarak burada, Erzurum'da
toplandı. Hassas ve necip bir ruh ve pek sağlam bir iman ile vatan ve milletimizin
kurtuluşuna ait esaslı kararlar aldı. Bilhassa bütün cihana karşı milletimizin
mevcudiyetini ve birliğini gösterdi. Tarih bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir eser
olarak kaydedecektir." Atâtürk'ün Heyet-i Temsiliye Reisliği'ne seçilmesi.
9 Ağustos 1919
Atatürk,ün, askerlik mesleğinden ihracına, haiz nlduğu nişanların alınmasına ve fahrî
yaverlik rütbesinin kaldırılmasına dair irade-i seniye çıkması.
2 Eylül l919
Atatürk'ün Sivas'a gelişi, büyük tezahüratla karşılanması.
4 Eylül l9l9
Sivas Kongresi'nin açılışı ve Atatürk'ün Kongre'ye Başkan seçilmesi. (Kongre 11
Eylül 1919'da son bulmuştur.)
11 Eylül 1919
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin resmen kuruluşu.
7 Ekim 1919
Atatürk'ün -Heyet-i Temsiliye adına millete beyannamesi: "En ağır tarihî şartlar
altında bile millî vakarından ve herkesin hukukuna riayetteki mazisinden gelen
hasletlerinden zerre kadar ayrılmamış olan milletimizin bundan sonra da aynı tarz ve
harekette sabit kalacağından ve bu suretle bu mübarek topraklara sahip olmaktaki
liyakat-i medeniyesini bütün cihana tasdik ettireceğinde şüphe yoktur."
20 Ekim 1919
Atatürk'ün, Rauf ve Bekir Sami Beylerle beraber Amasya'da İstanbul Hükûmeti'nin
Bahriye Nazırı Salih Paşa ile görüşmelere başlaması (Amasya Mülâkatı).
7 Kasım 19l9
Atatürk'ün İstanbul'da toplanması kararlaştırılan Meclis-i Mebusan'a Erzurum'dan
milletvekili seçilmesi.
27 Aralık 1919
Atatürk'ün Ankara'ya gelişi ve büyük törenle karşılanması. (Atatürk şehre girdikten
sonra Vali odasında bir müddet istirahat ederek çay içmişler, daha sonra Kolordu'yu
ziyaretle buradan kendisine ve arkadaşlarına tahsis edilen Ziraat Mektebi'ne
gelmişlerdir.).Atatürk'ün bütün teşkilâta, Ankara'ya geldiğini ve Heyet-i Temsiliye
Merkezi'nin Ankara olduğunu bildiren telgrafı.
12 Ocak 1920
İstanbul'da son "Osmanlı Meclis-i Mebusanı"nın açılması (İstanbul'un işgali üzerine
18 Mart 1920 günü son toplantısını yaparak çalışmalarına ara verme kararı almış, 11
Nisan 1920'de Padişah iradesi feshedilmiştir. )
28 Ocak 1920
Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın gizli toplantısında Misak-ı Millî'nin kabulü.
17 Şubat 1920
Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda Misak-ı Millî'nin yabancı parlamentolara ve basına
bildirilme kararı.
16 Mart 1920
İtilâf Devletleri tarafından İstanbul'un fiilen işgali.Atatürk'ün İstanbul'un
işgali nedeniyle millete beyannamesi: ".... Bugün, İstanbul'u zorla işgal etmek
suretiyle Osmanlı Devleti'nin yediyüz senelik hayat ve hâkimiyetine son verildi. Yani
bugün Türk milleti, medenî kabiliyetinin, hayat ve istiklâl hakkının ve bütün istikbalinin
müdafaasına davet edildi."
19 Mart 1920
Atatürk'ün Ankara'da bir Meclis toplanması yolunda acele seçim yapılması için
vilâyetlere, livalara ve kolordu komutanlarına genelgesi: "Ankara'da fevkalâde
yetkiye malik bir Meclis, millet işlerini yönetmek ve denetlemek üzere toplanacaktır."
10 Nisan 1920
Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah'ın Anadolu'daki millî kuvvetleri kâfir ilân eden ve
katlinin gerekli olacağını (!) bildiren fetvası.
16 Nisan 1920
Ankara Müftüsü Rıfat Efendi'nin, Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah'ın fetvasının dinen
geçerli olamayacağını ilân eden fetvası.
23 Nisan 1920
Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması.
24 Nisan 1920
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesi ve teşekkür
konuşması: ". .. Gerek askerî gerekse siyasî hayatımın bütün dönem ve safhalarını işgal
eden mücadelelerimde daima hareket kuralım, millî iradeye dayanarak milletin ve
vatanın muhtaç olduğu gayelere yürümek olmuştur."
11 Mayıs 1920
Atatürk'ün İstanbul'da Divan-ı Harp tarafından idama mahkûm edilmesi.
24 Mayıs 1920
Atatürk hakkında 11 Mayıs 1920 tarihli idam kararının Padişah tarafından tasdiki.
8 Temmuz 1920
Atatürk'ün Meclis'te konuşması: "Efendiler; memleketimizin ellide biri değil
heyet-i umumiyesi tahrip edilse, heyet-i umumiyesi ateşler içinde bırakılsa, biz bu
toprakların üstünde bir tepeye çıkacağız ve oradan müdafaa ile meşgul olacağız!"
10 Ağustos 1920
İstanbul Hükûmeti ile İtilâf Devletleri arasında "Sevr Antlaşması"nın imzalanması.
2/3 Aralık 1920
Ermenilerle "Gümrü Antlaşması"nın imzalanması.
5 Aralık 1920
Atatürk'ün Bilecik'te Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki İstanbul Heyeti ile görüşmesi
(Bilecik mülâkatı)
10 Ocak 1921
Birinci İnönü Zaferi
ll Ocak 1921
Atatürk'ün I. İnönü Zaferi münasebetiyle Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey'e
tebrik telgrafı: "... Bu muvaffakiyetin mukaddes topraklarımızı düşman istilâsından
kâmilen kurtaracak olan kesin zafere bir hayırlı başlangıç olmasını Allah'tan diler ve
bu tebrikâtın umum Batı Ordusu er ve subaylarına iletilmesini rica ederim."
1 Nisan 1921
İkinci İnönü Zaferi.Atatürk'ün Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'ya cevap telgrafı: ".
Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin ters talihini de yendiniz. İstilâ altındaki
bedbaht topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en uzak köşelerine kadar zaferinizi
kutluyor.Düşmanın istilâ hırsı, azim ve hamiyetinizin yalçın kayalarına başını çarparak
hurdahaş oldu!"
10 Mayıs l921
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu"
Başkanı oluşu.
16 Temmuz 1921
Atatürk'ün Ankara'da toplanan ve 21 Temmuz 1921'e kadar çalışmalarına devam eden
Maarif Kongresi'ni açış konuşması: ". . Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken
onlara bilhassa meycudiyeti ile, hakkı ile, birliği ile çelişen bilûmum yabancı
unsurlarla mücadele lüzumunu ve milli düşünceleri tam bir imanla her mukabil fikre karşı
şiddetle ve fedakârâne müdafaa zarureti telkin edilmelidir."
18 Temmuz 1921
Atatürk'ün Ankara'dan, Karacahisar'daki Batı Cephesi Karargâhı'na gelişi.Atatürk'ün
Batı Cephesi Karargâhı'nda İsmet Paşa'ya direktifi: "Orduyu; Eskişehir'in kuzey ve
güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla araya büyük bir mesafe koymak lâzımdır ki,
ordunun tanzim, tensik ve takviyesi mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya doğusuna kadar
çekilmek caizdir."
5 Ağustos 1921
Atatürk'e geniş yetkiler ve üç ay süre ile Başkomutanlık tevcih eden Kanunun kabulü.
: Atatürk'ün Başkomutan oluşundan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...
Efendiler, zavallı milletimizi esir etmek isteyen düşmanları, Allah'ın yardımıyıa
behemehal mağlup edeceğimize dair olan emniyet ve itimadım bir dakika olsun
sarsılmamıştır. Bu dakikada bu kesin inaneımı yüksek heyetinize karşı, bütün millete
karşı ve bütün âleme karşı ilân ederim."
23 Ağustos 1921
Yunan Ordusu'nun taarruzu ve Sakarya Meydan Muharebesi'nin başlaması (22 gün 22 gece
devam etmiştir.)
26 Ağustos 1921
Başkomutan Atatürk'ün emri: "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh
bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk
olunamaz.
13 Eylül 1921
Sakarya Meydan Muharebesi'nin sonuçlanması ve düşmanın Sakarya nehrinin doğusunda
imha ile zaferin kazanılması.
19 Eylül 1921
Başkomutan Atatürk'ün "Sâkarya Muharebesi" hakkında Büyük Millet Meclisi'nde
konuşması: "Efendiler! Türkiye Büyük Millet Meclisi ordusunun Sakarya'da kazanmış
olduğu meydan muharebesi pek büyük bir meydan muharebesidir.Harb tarihinde misli belki
olmayan bir meydan muharebesidir." Başkomutan Atatürk'e Büyük Millet Meclisi tarafından
kanunla Müşir (Mareşal) rütbesi ve "Gazi" unvanı verilişi.
13 Ekim 1921
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan,
Gürcistan, Ermenistan) arasında "Kars Antlaşması"nın imzalanması.
20 Ekim 1921
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Fransa Hükûmeti. arasında "Ankara
Antlaşması"nın imzalanması.
31 Ekim 1921
"Atatürk'ün Başkomutanlık süresinin 5 Kasım 1921'den itibaren 3 ay daha uzatılmasına
dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü."
14 Ocak 1922
Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ölümü.
4 Şubat 1922
Atatürk'ün Başkomutanlık süresinin 5 Şubat 1922 tarihinden itibaren ikinci defa üç
ay uzatılmasına dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü..
1 Mart 1922
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisini açış konuşması: ". . Efendiler! Büyük
Millet Meclisi Hükûmeti Türkiye ve Türkiye halkının beka ve istiklâlini temine
çalışıyor. Çünkü Türkiye'nin asıl sahibi, meşru ve gerçek sahibi olan Türkiye halkının
kat'i arzu ve iradesi bu yoldadır."
6 Mayıs 1922
Atatürk'ün Başkomutanlık süresinin 5 Mayıs 1922 tarihinden itibaren üçüncü defa
üç ay uzatılması hakkında Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü.
26 Ağustos 1922
Büyük Taarruz'un, Kocatepe'den sabah saat 5.30'da topçularımızın ateşiyle başlaması.
30 Ağustos 1922
Yunan ordusunun tamamen sarılması ve imha edilmesi suretiyle "Dumlupınar (Başkomutan)
Meydan Muharebesi"nin kazanılması.
1 Eylül 1922
Başkomutan Atatürk'ün orduya beyannamesi: ".... Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha
başka meydan muharebeleri verileceğini gözönüne alarak ilerlemesini ve herkesin fikrî
güçlerini ve kahramanlık ve vatanseverlik kaynaklarını yarışırcasına göstermeye devam
etmesini isterim.
9 Eylül 1922
Başkomutan Atatürk'ün kuvvetlerimizin İzmir'e giriş haberi üzerine ordulara mesajı:
"İlk verdiğim Akdeniz hedefine varmakta orduların gösterdiği gayret ve fedâkarlığı hürmet
ve takdirle anarım."
10 Eylül 1922
Atatürk'ün Büyük Zaferi takiben İzmir'e gelişi.
4 Ekim 1922
Başkomutan Atatürk'ün 26 Ağustos Taarruzu, 30 Ağustos ve 9 Eylül Zaferleri hakkında
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde uzun beyanatı: "... Bu Anadolu Zaferi tarih arasında bir
millet tarafından tamamen benimsenen bir fikrin ne kadar kaadir ve ne zinde bir kuvvet
olduğunun en güzel misali olarak kalacaktır."
11 Ekim 1922
Mudanya Mütarekesi'nin imzalanması.
1 Kasım 1922
Hilâfet ve Saltanat'ın birbirinden ayrılarak Saltanat'ın kaldırılması kararı.
29 Ocak 1923
Atatürk'ün İzmir'de Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'la evlenişi (5 Ağustos 1925'de
ayrılmıştir. )
1 Mart 1923
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: " .. Misak-ı Millî,
vatanın haricî düşman karşısındaki vaziyet ve mevkiini tesbit eden miıkaddes bir kural
olduğu gibi 1 Kasım 1922 kararı da milletimiz için dahilî ve daimî bir düşman olan
ferdî saltanata ve onun temsil ettiği meşum bir idare şekline tevcih edilmiş mukaddes
bir silâhtır."
8 Nisan 1923
Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı olarak milletvekili
seçimi münasebetiyle millete, 9 umdeyi içine alan beyannamesi.
24 Temmuz 1923
Lozan Antlaşması'nın imzalanması (Atatürk der ki: "Lozan Barış Antlaşması'nın
ihtiva ettiği esasları, diğer barış teklifleriyle daha fazla mukayeseye mahal olmadığı
fikrindeyim. Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr
Antlaşması'yla ikmal edildiği zannedilmiş, büyük bir suikastin yıkılışını ifade eder
bir vesikadır. Osmanlı Devrine ait tarihte örneği bulunmayan bir siyasî zafer eseridir.")
Atatürk'ün, Lozan Antlaşması'nın imzalanması üzerine İsmet Paşa'ya tebrik telgrafı:
"Memlekete bir dizi faydalı hizmetlerden ibaret olan ömrünüzü bu defa da tarihî bir
muvaffakiyetle taçlandırdınız."
l3 Ağustos 1923
Atatürk'ün tekrar Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesî.Atatürk'ün,
İkinci Devre Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "...Memleketimizi mâmur ve
halkımızı mesut ve müreffeh edeceğiz. Ümidimiz, azmimiz ve bilhassa milletimizin ve
Meclis-i Alinizin göstereceği vahdet ve tesanüt ilerleme ve uygarlık yolundaki
çalışmamızda elbette muvaffakiyetin kefili olacaktır.
11 Eylül 1923
"Halk Fırkası"nın kuruluşu ve Atatürk'ün Halk Fırkası Genel Başkanlığı'na seçilmesi.
10 Ekim 1923
Ankara'nın başkent oluşu.
29 Ekim 1923
Cumhuriyetin ilânı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi.
30 Ekim 1923
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kabinesi'nin İsmet Paşa tarafından kurulması.
21 Kasım 1923
Atatürk'e Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ile yeşil-kırmızı şeritli İstiklâl
Madalyası verilmesi.
1 Mart 1924
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "İslâm
dinini, asırlardan beri alışılageldiği veçhile bir siyaset vasıtası mevkiinden
uzaklaştırmak ve yüceltmek gerekli olduğu gerçeğini görüyoruz. Mukaddes ve tanrısal
inançlarımızı ve vicdanî değerlerimizi, karanlık ve kararsız olan ve, her türlü
menfaat ve ihtiraslara görünüş sahnesi olan siyasiyattan ve siyasetin bütün
kısımlarından bir an evvel ve katî şekilde kurtarmak milietin dünyevî ve uhrevî
saadetinin emrettiği bir zarurettir. Ancak bu suretle İslâm dininin yüksekliği belirir."
3 Mart 1924
Tevhid-i Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) Kanunu'nun kabulü.
Hilâfetin kaldırılması.
30 Ağustos 1924
Atatürk'ün Dumlupınar'da "Meçhul Asker Abidesi"nin temelini atması ve törende
konuşması: " ... Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devleti'nin, genç Türk
Cumhuriyeti'nin temeli burada sağlamlaştırıldı.Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. . . Bu
âbide Türk vatanına göz dikeceklere, Türkün 30 Ağustos günündeki ateşini,
süngüsünü, hücumunu, kudret ve iradesindeki şiddeti hatırlatacaktır."
1 Kasım 1924
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "Hiç şüphe
etmemelidir ki, Anadolu ortasında sür'atle meydana getirilecek yeni ve mamur bir Ankara,
asırlarca ihmal edilen Türk vatanı için başlıbaşına bir medeniyet merkezi, Türk Devleti
için pek mühim bir dayanak olacaktır."
17 Kasım 1924
Terakkiperver Cıımhuriyet Fırkası'nın kuruluşu (2 Haziran 1925'de Bakanlar Kurulu
kararı ile feshedilmiştir.)
17 Şubat 1925
Âşar'ın kaldırılmasına dair Kanun'un kabulü.
5 Ağustos 1925
Atatürk'ün, Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'dan ayrılışı.
23 Ağustos 1925
Atatürk'ün Kastamonu'ya gelişi.
27 Ağustos 1925
Atatürk'ün İnebolu'da elinde panama şapkası ile "ünlü şapka nutku"nu söylemesi:". .
Bunu açık söylemek isterim. Bu serpuşun ismine şapka denir. İşte şapkamız"
1 Kasım 1925
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "
Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakiyle donanmış basınını yine ancak
Cumhuriyetin kendisi yetiştirir."
5 Kasım 1925
Ankara Hukuk Fakültesi'nin açılışı ve Atatürk'ün konusması: " Cumhuriyetin
güç ve dayanağı olacak bu büyük müessesenin açılışında hissettiğim saadeti hiçbir
teşebbüste duymadım ve bunu izhar ve ifade etmekle memnunum."
25 Kasım 1925
Şapkâ giyilmesi hakkında Kanun'un kabulü.
30 Kasım 1925
Tekke ve za'viyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklar ile bir takım
ünvanların kaldırılmasına dair Kanun'un kabulü.
26 Aralık 1925
Milletlerarası saat ve takvim hakkındaki Kanunların kabulü.
17 Şubat 1916
Türk Medenî Kanun'un kabulü.
22 Nisan 1926
Borçlar Kanunu'nun kabulü.
29 Mayıs 1926
Türk Ticaret Kanunu'nun kabulü.
14 Haziran 1926
Atatürk'e İzmir'de hazırlanan suikast girişiminin meydana çıkarılması.
18 Haziran 1926
Atatürk'ün İzmir suikast girişimi hakkında Anadolu Ajansına demeci: ". .
Alçak teşebbüs benim şahsımdan ziyade mukaddes Cumhuriyetimize ve onun istinat ettiği
yüksek prensiplerimize müteveccih bulunduğuna şüphe yoktur.. Benim naçiz vücudum bir gün
elbet toprak olacaktır, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet pâyidar kalacaktır."
1 Kasım 1926
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: ".... Bu büyük millet,
arzu ve istidadının yöneldiği istikametleri görmeye çalışan ve görebilen evlâdını daima
takdir ve himaye etmiştir."
30 Haziran 1927
Atatürk'ün askerlikten emekliye ayrılışı.
1 Temmuz 1927
Atatürk'ün, Kurtuluş'tan sonra İstanbul'a ilk gelişi ve coşkun şekilde karşılanışı.
15 Ekim 1927
Cumhuriyet Halk Partisi "II. Büyük Kongresi"nin Ankara'da toplanması ve Atatürk'ün
36 saat 33 dakika süren Büyük Nutku'nu okumaya başlaması:
20 Ekim 1927
Atatürk'ün Parti Kongresi'nde okuduğu Büyük Nutku'nu bitirişi: ". . Bugün ulaştığımız
netice, asırlardan beri çekilen millî felâketlerin doğurduğu uyanıklığın ve bu
aziz vatanın her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu neticeyi. Türk gençliğine
emanet ediyorum. Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini
ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. . . Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asîl
kanda mevcuttur!"
1 Kasım 1927
Atatürk'ün ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi. Cumhurbaşkanı
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde açış konuşması: "...Büyük Millet Meclisi,
Türk milletinin asırlar süren arayışlarının özü ve onun bizzat kendisini idare etmek
şuurunun canlı timsalidir. Türk milleti, mukadderatını Büyük Millet Meclisi'nin kifayetli
ve vatanperver eline bıraktığı günden itibaren karanlıkları sıyırıp kaldırmış ve ümitleri
boğan felâketlerden milletin gözlerini kamaştıran güneşler ve zaferler çıkarmıştır."
10 Nisan 1928
Lâikliğe giden önemli Anayasa değişikliklerinin yapılması (Bu değişikliklerle,
Anayasanın ikinci maddesindeki "Türkiye Devleti'nin dini, din-i İslâmdır" fıkrası ile
26. maddede mevcut "ahkâm-ı şeriye'nin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından
yürütüleceğini" belirten cümle kaldırılmış, ayrıca milletvekillerinin ve Cumhurbaşkanının
yaptıkları yeminler de değiştirilerek namus üzerine ant içilmesi şekli kabul edilmiştir.)
20 Mayıs 1928
Milletlerarası rakamların kabulüne dair Kanun.
10 Ağustos 1928
Atatürk'ün, İstanbul Sarayburnu Parkında yeni harfler hakkında konuşması: "..Bizim
ahenktar, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan beri
kafalarımızı demir çerçeve içinde bulundurarak, anlaşılmayan ve anlayamadığımız
işaretlerden kendimizi kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz."
1 Kasım 1928
Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun'un kabulü.
1 Kasım 1928
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "Büyük
Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin katiyet ve kanuniyet kazanması, bu
memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır."
8 Kasım 1928
Atatürk'ün Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığı'nı ve Başöğretmenliği'ni kabul
etmeleri.
1 Ocak 1929
Yeni harfleri ve bu harflerle yazıyı halka öğretmek üzere "Millet Mektepleri"nin
açılması.
1 Kasım 1929
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: ". .
Meclisimizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin umumî hayatına tamamen tatbik
olunmuştur. İIk müşkülat, milletin. ülkü kuvveti ve uygarlığa olan sevgisi sayesinde
kolaylıkla yenilmiştir."
3 Nisan 1930
Türk kadınlarına seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediye Kanunu'nun kabulü.
11 Ağustos 1930
Atatürk'ün yeni bir parti kurulması isteği hakkında Fethi (Okyar) Bey'in mektubuna
cevabı: "Görüyorum ki lâik cumhuriyet esasında beraberiz. Zaten benim siyasî hayatta
bir taraflı olarak daima aradığım ve arayacağım temel budur. Binaenaleyh Büyük Meclis'te
aynı temele istinat eden yeni bir partinin fâaliyete geçerek millet işlerini serbest
tartışmasını, Cumhuriyetin esaslarından sayarım."
12 Ağustos 1920
Fethi (Okyar) başkanlığında "Serbest Cumhuriyet Fırkası"nın kuruluşu (Parti,
17 Kasım 1930'da kendisini feshetmiştir.)
1 Kasım 1930
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:
".... Geçen senenin önemli olaylarından biri de Sivas'a demiryolunun ulaşmasıdır.
Bu kadar müşkülât içinde vatanı bir misli daha genişletmeye ve kuvvetlendirmeye
medar olan bu eserin gelecek Türk milleti tarafından şükranla yâdolunacağına
eminim. "
28 Aralık 1930
Kubilây'ın şehit düşmesi nedeniyle Atatürk'ün, orduya başsağlığı mektubu: "....
Büyük ordunun kahraman genç subayı ve Cumhuriyetin mefkûreci öğretmen heyetinin
kıymetli uzvu Kubilây'ın temiz kanı ile Cumhuriyet hayatiyetini tazelemiş ve
kuvvetlendirmiş olacaktır."
12 Nisan 1931
Atatürk'ün direktifiyle "Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti"nin kuruluşu (Daha sonra
"Türk Tarih Kurumu" adını almıştır.)
4 Mayıs 1931
Atatürk'ün üçüncü defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi.
10 Mayıs 1931
Cumhuriyet Halk Partisi Üçüncü Büyük Kongresi'nin toplanışı ve Atatürk'ün
konuşması: "... Millet için ve milletçe yapılan işlerin hâtırası her türlü hâtıraların
üstünde tutulmazsa millî tarih kavramının kıymetini takdir etmek mümkün olamaz."
1 Kasım 193l
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: ". . Türkiye'nin
güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde
olmayan bir barış istikameti, bizim daima kuralımız olacaktır."
19 Şubat l932
Halkevlerinin açılması.
12 Temmuz 1932
Atatürk'ün direktifiyle "Türk Dili Tetkik Cemiyeti"nin kuruluşu (Daha sonra "Türk
Dil Kurumu" adını almıştır.)
1 Kasım 1932
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "... Millî kültürün her
çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti'nin temel dileği olarak temin
edeceğiz."
31 Mayıs 1933
İstanbul Darülfünunu'nun kapatılmasına Millî Eğitim Bakanlığı'nca yeni bir
üniversite kurulmasına dair Kanun'un kabulü (Bu kanunla İstanbul darülfünunu
kapatılmış,18 Kasım 1933 günü İstanbul Üniversitesi öğretime açılmıştır.)
29 Ekim 1933
Atatürk'ün, Cumhuriyetin 10. Yıldönümü nedeniyle Türk milletine ünlü söylevi: ". .
Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve
yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti'dir. ... Asla şüphem yoktur
ki Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti bundan
sonraki inkişafiyle âtinin yüksek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır...
"
1 Kasım 1933
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: ".... Geçen on sene,
gelecek devirler için bir başlangıçtan başka bir şey değildir. Bununla beraber, eski
devirlerin tarihi karşısında, Cumhuriyetin bu on senesi, eşi görülmeyen bir diriliş ve
göz kamaştırıcı bir ileri atılış âbidesidir."
20 Kasım 1933
Atatürk'ün İstanbul Üniversitesi'nin öğretime açılması münasebetiyle kendisine
çekilen saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: "İstanbul Üniversitesi'nin açılmasından çok
sevinç duydum. Bu yüksek ilim ocağında kıymetli profesörlerin elinde Türk çocuğunun
müstesna zekâ ve eşsiz kabiliyetinin çok büyük inkişaflara mazhar olacağından eminim.
9 Şubat 1934
Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında "Balkan Antantı"nın imzalanması.
21 Haziran 1934
Soyadı Kanunu'nun kabulü.
1 Kasım l934
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: ". . Güzel sanatların
hepsinde, ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu
yapılmaktadır. Ancak, bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir.
Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi,
kavrayabilmesidir."
24 Kasım 1934
Kendisine "Atatürk" soyadı verildiğine dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde
kabulü.
26 Kasım 1934
Efendi, Bey, Paşa, Hazretleri v.b. lâkap ve unvanların kaldırıldığına dair Kanun'un
kabulü.
3 Aralık 1934
Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair Kanun'un kabulü (Bu kanunla din adamlarının
hangi din ve mezhebe mensup olurlarsa olsunlar mabet ve âyinler haricinde
ruhanî kisve taşımaları yasaklanmıştır.)
5 Aralık 1934
Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan Anayasâ değişikliği.
1 Mart 1935
Atatürk'ün dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi.
9 Mayıs 1935
Cumhuriyet Halk Partisi IV. Büyük Kurultayı'nın Ankara'da Atatürk'ün konuşmasıyla
açılışı: "Uçurum kenarında yıkık bir ülke.. türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar..
yıllarca süren savaş... ondan sonra, içerde ve dışarda saygı ile tanınan yeni vatan,
yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler... İşte Türk
genel devrimi'nin bir kısa ifadesi" (Kurultay 16 Mayıs 1935 de kapanmıştır.)
1 Kasım 1935
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: " .. Olaylar Türk
milletine iki önemli kuralı yeniden hatırlatıyor: Yurdumuzu ve haklarımızı müdafaa
edecek kuvvette olmak.. Barışı koruyacak uluslararası çalışma birliğine önem vermek.."
9 Ocak 1936
Ankara'da "Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi"nin açılışı.
20 Temmuz 1936
Boğazların Türk Hükûmeti'nin hâkimiyetine geçişini sağlayan "Montreux Antlaşması"nın
imzalanması.
1 Kasım 1936
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "... Cumhuriyet, yeni
ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve metîn bir gelecek yoluna koyduğu kadar,
asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle büsbütün yeni bir hayatın
müjdecisi olmuştur."
27 Ocak 1937
Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay'ın bağımsızlığının kabul edilmesi
(Bu durum, 29 Mayıs 1937'de Cenevre'de toplanan Milletler Cemiyeti Konseyi'nde de
Hatay Anayasasıyla beraber onaylanmış, bağımsızlık rejimi 29 Kasım 1937 günü yürürlüğe
girmiştir. 2 Eylül 1938'de Hatay Millet Meclisi açılarak Devlet Başkanlığı'na Tayfur
Sökmen seçilmiştir. Devletin adı "Hatay devleti" olarak kabul edilmiş, 23 Haziran 1939'da
Türkiye ile Fransa arasında yapılan antlaşma ile de Türkiye'ye bırakılmış, 7 Temmuz
1939 tarih ve 3711 sayılı Kanun'la yeni Hatay ili kurulmuştur. )
11 Haziran 1937
Atatürk'ün bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışlaması.
9 Temmuz 1937
Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabat Paktı'nın imzalanması.
1 Kasım 1937
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması: "... Milletimizin lâyık
olduğu yüksek uygarlık ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel
düşünmeğe yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım."
30 Mart 1938
Fransa'dan davet edilen Prof.Dr. Fissenger'in Atatürk'ü muayenesini takiben
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin Atatürk'ün hastalığı hakkında ilk resmî
tebliğ yayımlaması (Bu tebliğ'de Fissenger'in muayenesi sonucu Atatürk'ün sıhhatinde
endişe verici bir durum olmadığının tesbit edildiği ve kendisine 1,5 ay kadar istirahat
tavsiyesinin kâfi görüldüğü belirtilmiştir. )
20 Mayıs 1938
Atatürk'ün Ankara'dan Mersin'e gelişi; askerî birliklerin geçit resmini izlemesi.
24 Mayıs 1938
Atatürk'ün Mersin'den Adana'ya gelişi,Atatürk Parkı önünde askerî birliklerin geçit
resmini izlemesi.
26 Mayıs 1938
Atatürk'ün son olarak Ankara'dan İstanbul'a gidişi (Ölüm tarihine kadar İstanbul'da
kalmıştır.)
5 Eylül 1938
Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'nda elyazısıyla vasiyetini yazması (Vasiyetname 6
Ekim 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağırılan İstanbul Altıncı Noterine Atatürk
tarafından teslim edilmiştir. Vasiyetnamenin açılışı: 28 Kasım 1938)
29 Ekim 1938
Atatürk'ün, Cumhuriyetin 15. Yıldönümü nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Ordusuna
mesajı: ". . Türk vatanının ve Türklük camiasının şan ve şerefini, dahilî ve haricî
her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni, her an yapmaya hazır
ve âmade olduğuna benim ve büyük ulusumuzun tam bir inan ve itimadımız vardır."
1 Kasım 1938
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşmasının hastalığı sebebiyle
Başbakan Celâl Bayar tarafından okunması: "... Memleketimizi her gün daha
çok kuvvetlendirmek, her alanda her türlü ihtimallere karşı koruyabilecek bir halde
bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklılıkla izlemek,
barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır."
10 Kasım 1938
Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'nda saat dokuzu beş geçe ölümü
